Απόψεις

Μερικές κριτικές επισημάνσεις για τα τρία χρόνια "αριστερής" διαχείρισης

24/01/2018

Πρόδρομος Αβακουμίδης

Αν κάτι χαρακτηρίζει τα τελευταία 3 χρόνια τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι η πιστή συνέχιση και εφαρμογή της πολιτικής των μνημονίων.
Προκύπτει εύλογα το ερώτημα: Πώς καταφέρνει η σημερινή «αριστερή» διαχείριση της κρίσης να εξασφαλίζει την αναπαραγωγή της και την αναπαραγωγή της όποιας κοινωνικής συναίνεσης απέναντι της;

Αφού κατέρρευσε (και με την καθοριστική συμβολή του ΣΥΡΙΖΑ) η διαιρετική τομή «μνημόνιο-αντιμνημόνιο», η οποία χαρακτήρισε την περίοδο 2010-2015, η σημερινή κυβέρνηση, επιχειρώντας να βρει πεδία τα οποία θα τη διαφοροποιούσαν από μία υποθετική διακυβέρνηση από τη Νέα Δημοκρατία, προσπαθεί να επαναφέρει τη διάκριση «αριστερά-δεξιά».

Η παραπάνω διαπίστωση εξηγεί γιατί ολόκληρη η επικοινωνιακή στρατηγική της κυβέρνησης αφενός μεν διαρκώς εστιάζει στην ρητορική υποστήριξη της «εξόδου από τα μνημόνια με την κοινωνία όρθια», αφετέρου δε προσπαθεί διαρκώς να εντοπίσει τα σημεία εκείνα στο λόγο της Νέας Δημοκρατίας τα οποία αποδεικνύουν την προσήλωσή της στις αξίες και την ιδεολογία του νεοφιλεύθερισμού(ας θυμηθούμε για παράδειγμα τις δηλώσεις του Μητσοτάκη στη ΔΕΘ περί «φυσικής ανισότητας» των κοινωνιών).
Επομένως , συνοψίζοντας θα λέγαμε πως η διακυβέρνηση ΣΎΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ διαπερνάται εγκάρσια από την εξής αντίφαση: Στο επίπεδο του λόγου εμφανίζεται ως ιδεολογικοός αντίπαλος των αξιών και των πολιτικών του νεοφιλελευθερισμού, ενώ στο επίπεδο πραγματικών πολιτικών πρακτικών έχει προσχωρήσει πλήρως και άνευ όρων στο στρατόπεδό του.

Το διακυβερνησιακό ύφος της «πρώτης φορά αριστεράς» ωστόσο δεν χαρακτηρίζεται τόσο από το δίπολο καταστολή - προπαγάνδα, αλλά από τη βιοπολιτική διαχείριση του εγχώριου πληθυσμού. Αυτό σε απλά ελληνικά σημαίνει πως η «αριστερή» διαχείριση ασκείται με όρους ελέγχου και διαρκούς αυξανόμενης πανοπτικής επιτήρησης του πληθυσμού (πλατφόρμα myschool στα σχολεία, ηλεκτρονική κάρτα ασθενή, ηλεκτρονικό εισιτήριο, επικείμενη κάρτα πολίτη, ηλεκτρονική πλατφόρμα ΚΕΑ) σε συνδυασμό με πολιτικές εξατομίκευσης και ηθικοποίησης των φτωχών, των ανέργων, των προσφύγων και των κοινωνικά αποκλεισμένων (πολιτικές για την ανεργία, για την υγεία, κοινωνική πολιτική).

Η σταδιακή συρρίκνωση και εγκατάλειψη του μεταπολιτευτικού, κεϋνσιανού τύπου, Κράτους Πρόνοιας, το οποίο είχε ως καταστατικές αρχές της αξίες της καθολικότητας και της διαγενεακής αλληλεγγύης προς όφελος των νεοφιλεύθερων στρατηγικών της ατομικής ανάληψης των συλλογικών κινδύνων και της εξωτερίκευσης του χρέους προς την κοινωνία και τους χρήστες των κοινωνικών υπηρεσιών εξηγεί, κατά τη γνώμη μας, την αναγκαιότητα να ασκείται πλέον η διακυβέρνηση με όρους εξατομικευτικής πειθαρχικής συμμόρφωσης των «ωφελουμένων» και την κατασκευή της υποκειμενικότητάς τους ως χρεωμένων υποκειμένων (π.χ. η νεόκοπη έννοια του «συνεργάσιμου» δανειολήπτη ).

Οι προηγούμενες παρατηρήσεις μπορούν κατά τη γνώμη μας να αποτελέσουν στοιχεία για την ερμηνεία της απουσίας ικανών κοινωνικών αντιστάσεων απέναντι στη σημερινή κυβέρνηση. Σε ένα βαθμό αυτή η απουσία οφείλεται στην κοινωνική αίσθηση απουσίας προοπτικών για το εγγύς μέλλον, όπως και στην έλλειψη μιας πραγματικής εναλλακτικής στρατηγικής εκ μέρους της αριστεράς και του ανταγωνιστικού κινήματος. Ωστόσο, πιστεύουμε πώς αποτελεί και αποτέλεσμα του τρόπου λειτουργίας αυτής της εξατομικευτικής βιοπολιτικής, η οποία αποδομεί κάθε έννοια συλλογικότητας και στρέφει τα κοινωνικά υποκείμενα σε αναζήτηση ατομικών λύσεων στα συλλογικά προβλήματα. Θεωρούμε όμως πως αυτή η προσωρινή «κοινωνική σιωπή» δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως συναίνεση και νομιμοποίηση των ακολουθούμενων πολιτικών στο διηνεκές.

Οι εμπειρικά παρατηρούμενες ιδεολογικές και πολιτικές μετατοπίσεις των πολιτών-ψηφοφόρων προς όλο και πιο συντηρητικές κατευθύνσεις (άνοδος των αξιών της «Δεξιάς», του «Νεοφιλελευθερισμού» και του «Ιδιωτικού Τομέα») συνδέονται με τη διάψευση των προσδοκιών και των ελπίδων της ελληνικής κοινωνίας από τη σημερινή κυβέρνηση.
Όπως σημειώνει ο πολιτικός επιστήμονας Γιάννης Μαυρής [1] σχετικά με τις πολιτικές ιδεολογίες στην Ελλάδα μετά τα μνημόνια: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επικράτηση του συντηρητισμού οφείλεται κατά βάση στην αρνητική έκβαση που είχε τελικά το πείραμα της αριστερής διαχείρισης της λιτότητας.  Η εγκατάλειψη της πολιτικής εκπροσώπησης των κυριαρχούμενων τάξεων άνοιξε το δρόμο στη συντηρητική στροφή της κοινωνίας και την πολιτική επάνοδο της Δεξιάς».

 

1. Βλέπε σχετικά: http://www.mavris.gr/4943/political-ideology

Το άρθρο του Πρ. Αβακουβίδη "Μερικές κριτικές επισημάνσεις για τα τρία χρόνια "αριστερής" διαχείρισης" δημοσιεύεται στο πρόσφατο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Ποδονίφτης της ομώνυμης συλλογικότητας της Νέας Ιωνίας: http://podoniftis-press.blogspot.gr/