Επικαιρότητα

Πολιτική συγκυρία σε διεθνές επίπεδο: Πολιτική συγκυρία σε διεθνές επίπεδο

24/04/2017

Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ήδη ζούμε την πρώτη περίοδο της επιθετικής διακυβέρνησης του Ντ. Τραμπ, ο οποίος επαγγέλλεται ένα νέο είδος νεοφιλελεύθερου προστατευτισμού με το σύνθημα «make America great again», το διακηρυγμένο μίσος προς τους μετανάστες και τις αντίστοιχες ενέργειες. Εισήλθε ως «αλεξιπτωτιστής» στο κόμμα των ρεπουμπλικάνων και συγκρότησε ένα ετερόκλητο  δήθεν «αντισυστημικό» μέτωπο το οποίο τον έφερε στο Λευκό Οίκο. Από την επομένη της εκλογικής του νίκης στις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου και κυρίως μετά την έναρξη της θητείας του στις 20 Ιανουαρίου, ο Τραμπ προσπαθεί να αποκρούσει τις προσπάθειες του Αμερικανικού πολιτικού συστήματος να τον ελέγξει. Χαρακτηριστικά δείγματα  της πολιτικής του είναι η κατάργηση του Obamacare στην υγεία, η εξαγγελία της ενίσχυσης του τείχους του Μεξικού, η αποχώρηση από την TTIP και η αγνόηση των περιβαλλοντικών συμφωνιών, μέσω των οποίων προσπαθεί να δείξει ότι είναι συνεπής στην προεκλογική του ατζέντα.

Η ακραία πόλωση της Αμερικανικής κοινωνίας συμπυκνώνεται στις πρωτοφανείς για τα δεδομένα της χώρας ογκωδέστατες διαδηλώσεις μεγάλου κτμήματος της αμερικανικής κοινωνίας ενάντια στη ακροδεξιά στρατηγική του. Από την άλλη μεριά, η προοδευτική -αριστερή (για τα δεδομένα των ΗΠΑ) υποψηφιότητα του Σάντερς, που δεν προερχόταν από το κατεστημένο του Δημοκρατικού κόμματος, έχασε την όποια λάμψη είχε αποκτήσει με την πλήρη υποστήριξή της συνυποψηφιάς του στο Δημοκρατικό κόμμα  Χ. Κλίντον.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η Λατινική Αμερική έχει καταφέρει να ξανακερδίσει το ενδιαφέρον ενός μεγάλου αριθμού κινημάτων, οργανώσεων και ομάδων που οραματίζονται έναν κοινωνικά πιο δίκαιο κόσμο και αναφέρονται στις προσπάθειες  κοινωνικής χειραφέτησης του ανθρώπου. Τα εγχειρήματα αυτά στη Λατινική Αμερική αξίζει να τα δούμε όχι μονάχα ως αντιπαραδείγματα που αποδεικνύουν ότι ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός, αλλά και ως εναλλακτικές πρακτικές που αναπτύσσονται από την ίδια τη σχέση των ανθρώπων με την γη και τον χώρο. Τέτοιες πρακτικές και κινήματα αναπτύσσονται στις περιοχές των Ζαπατίστας, στο κίνημα των Χωρίς Γη στη Βραζιλία, στις συνελεύσεις γειτονιών του Καράκας, τους Πικετέρος στην Αργεντινή, και αναδεικνύουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο του δημόσιου χώρου στη ζωή των ανθρώπων. Για τη  Λατινική Αμερική, ο χώρος αποτελεί  πεδίο οργάνωσης και δράσης των κινημάτων, απόκτησης συλλογικών εμπειριών και δυνατότητας ανάπτυξης πρακτικών που σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούν χειραφετητικά ως προς το κίνημα.

Επιπλέον, τα κινήματα στη Λατινική Αμερική παρουσιάζουν ενδιαφέροντα αντιιεραρχικά στοιχεία, δημιουργώντας σχέσεις μεταξύ των συμμετεχόντων περισσότερο  καθημερινότητας και συμβίωσης και λιγότερο ιδεολογικής συμφωνίας. Παράλληλα,  δεν χάνεται η σύνδεση της καθημερινής οργάνωσης και αντίστασης με ευρύτερα πολιτικά ερωτήματα, όπως πχ δείχνει το γεγονός ότι οι Ζαπατίστας έπειτα από δεκαετίες αυτοοργάνωσης επέλεξαν να συμμετάσχουν στις εκλογές. Είναι γεγονός επίσης, πως σε αντίθεση με τους αμυντικούς αγώνες αντίστασης των κινημάτων που έχουμε γνωρίσει στην Ελλάδα, οι εκεί αγώνες εισβάλλουν πολλές φορές επιθετικά στα κενά της κεντρικής εξουσίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το κίνημα των Χωρίς Γη στη Βραζιλία, που στα αυτοοργανωμένα σχολεία του φοιτούν 200.000 μαθητές.

Σε κάθε περίπτωση, η Λατινική Αμερική αποτελεί ένα εργαστήρι μελέτης και εμπειρίας που μπορεί να μας δώσει πολλά στοιχεία ικανά να ανανεώσουν τον αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση.

Στην ευρύτερη Μέση Ανατολή το τοπίο είναι αρκετά σύνθετο. Μετά την ανακατάληψη των θέσεων στο Χαλέπι από τις δυνάμεις του Άσαντ κόντρα στον ISIS, αποτελεί ερωτηματικό το «πού θα κάτσει η μπίλια» και ποια θα είναι η επόμενη μέρα στις σχέσεις των ΗΠΑ - Ρωσίας - Τουρκίας όσον αφορά στο συριακό ζήτημα.  Φλέγον ζήτημα για την Τουρκία, αποτελεί η ενδυνάμωση των Κούρδων που  βρήκαν διεθνή συμπαράσταση στον πόλεμο ενάντια στους τζιχαντιστές οι οποίοι αρχικά είχαν πριμοδοτηθεί από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες προς απόκρουση των πρώτων. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ερντογάν ευρισκόμενος σε δύσκολη θέση, ιδιαίτερα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου, προσπαθεί  με σπασμωδικές κινήσεις να ελέγξει το  εσωτερικό του και να βρει μια ισορροπία στο εξωτερικό πολιτικό τοπίο. Οι συνεχείς διώξεις Κούρδων αγωνιστών, οι φυλακίσεις δημοσιογράφων, τα πογκρόμ ενάντια σε αριστερούς και δημοκράτες αποτελούν καθημερινό φαινόμενο. Σημειώνουμε ακόμα, τη διακηρυγμένη την πρόθεση του Ερντογάν να προβεί σε δημοψήφισμα για την περαιτέρω ενίσχυση των εξουσιών του και τον ολοένα πιο σφιχτό έλεγχο του ήδη ισχνού αστικού κοινοβουλευτισμού στην Τουρκία.