Να οργανώσουμε την αμηχανία μας

09/12/2016

Σπύρος Τζώρτζης

Αναδημοσίευση από το spytzo.gr

Ο αποχωρισμός μας από το ΣΥΡΙΖΑ

Το καλοκαίρι του 2015, μετά από την ανατριχίλα του δημοψηφίσματος, πολλοί και πολλές από εμάς χρειάστηκε να ζήσουμε το διαζύγιο με το βασικό μας πολιτικό όχημα για αρκετά χρόνια, τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο χωρισμός ήταν γρήγορος αλλά όχι ανώδυνος, είχε ως αφορμή την πλήρη συνθηκολόγηση της κυβέρνησης στις απαιτήσεις του μπλοκ εξουσίας στην Ευρώπη και είχε ως βαθύτερη αιτία, κατά την δική μου οπτική, το γεγονός ότι η κυβέρνηση είχε αποκολληθεί πλήρως από το κόμμα, τις συλλογικές διαδικασίες και σε τελική ανάλυση την κοινωνική βάση που την έφερε στην πρώτη γραμμή της πολιτικής στην Ελλάδα.

Από τη μία, τα σημάδια ήταν εκεί από καιρό και θα έπρεπε να το περιμένουμε. Από την άλλη, μην έχοντας προλάβει ακόμη να συνηθίσουμε την οσμή της εξουσίας, καθησυχαζόμασταν ότι όλα αυτά ήταν χαριτωμένα καπρίτσια του πρώτου φλερτ με την κυβερνησιμότητα και θα περάσουν μόλις ηρεμήσουν λίγο τα πράγματα. Σήμερα μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι όλα τα παραπάνω δεν ήταν οι εξαιρέσεις, η έκτακτη ανάγκη ή οι παρεμβολές αλλά αντιθέτως ο κανόνας, η καθημερινότητα και το βασικό soundtrack του πώς οραματίζεται η κυβέρνηση το έργο της και την οργάνωση της κοινωνίας.

Ειδικότερα τα (μεγάλα) τμήματα της Νεολαίας που φροντίσαμε να αποχωρήσουμε από τις οργανωτικές τάξεις του κόμματος εκείνη την περίοδο, είχαμε κατηγορηθεί ως βιαστικοί και ανυπόμονοι πυρομανείς που ξενερώσαμε με την τακτική υποχώρηση Τσίπρα, ενώ θα έπρεπε να μείνουμε και να παλέψουμε, τουλάχιστον μέχρι το συνέδριο, γιατί ο Κούλης είναι προ των πυλών και η διαπλοκή θα κάνει πάρτι… Καλώς ή κακώς, σήμερα έχουμε συγκεντρώσει έναν μακρύ κατάλογο σημείων (βλ. προσφυγικό, ασφαλιστικό, κόφτης, Χίος, Σκουριές, Εκκλησία, ιδιωτικοποιήσεις, κ.ά.) που αποδεικνύουν ότι η απόφασή μας ήταν μάλλον ορθή και ότι καλώς αποφασίσαμε να πάμε ένα βήμα παρακάτω, ακόμη κι αν αυτό σήμαινε έναν χρόνο ημι-αδράνειας και περισυλλογής.

Η αδυναμία μας να προβλέψουμε το μέλλον

Στο πρώτο μέρος εστιάσαμε κυρίως στην ήττα του πολιτικού μας σχεδίου και ειδικότερα στους τρόπους με τους οποίους έκλεισε το κεφάλαιο ΣΥΡΙΖΑ. Για το τρίτο μέρος έχουμε κρατήσει ορισμένες προτάσεις για την ανασύνθεση του στρατηγικού μας σχεδίου. Στο μεταξύ, θεωρώ σημαντικό να εξετάσουμε έναν παράγοντα που επηρεάζει σημαντικά τον όποιο σχεδιασμό μας, αυτόν της αδυναμίας μας, ως άτομα και ως πολιτικοί σχηματισμοί, να προβλέψουμε το μέλλον.

Για την ακρίβεια, η αδυναμία μας αυτή είναι τόσο παρομοιώδης όσο περιγράφεται στην παρακάτω αναφορά του Lin Wells που ο Υπουργός Άμυνας Donald Rumsfeld μετέφερε στον George W. Bush τον Απρίλιο του 2001:

Και αυτή είναι μόνο η μία πλευρά της ιστορίας, αυτή του διεθνούς περιβάλλοντος, των συμμαχιών και των εξελίξεων στο μάκρο-επίπεδο. Ποιος θα μπορούσε να παρατηρήσει και να περιγράψει τις εκατοντάδες μικρότερες μεταβολές που συμβαίνουν γύρω μας στο επίπεδο της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, της κουλτούρας και της αντίληψής μας για την πολιτική και την οικονομία, την αγωνία μας για αυτό που έρχεται ή την ελπίδα για το κάτι καλύτερο;

Πόσοι από εμάς μπορούμε να πούμε ότι έχουμε κρατήσει επαφή με το πολιτικό «συμβαίνει» της επαρχίας; Ποια είναι η εμπειρία μας και η οπτική μας για τον τρόπο που εξελίσσονται οι κοινωνικοί αγώνες σε άλλες χώρες και πόλεις του κόσμου; Αντίστοιχα, ποια είναι η αίσθησή μας για το πως επικοινωνούν οι άνθρωποι σήμερα, σε ποια ή ποιες κουλτούρες χτίζουν τις εμπειρίες τους, τι μουσική ακούνε ή τι ταινίες βλέπουν;

Τέλος, ανεξάρτητα από το τι κάνουμε εμείς, υπάρχει πάντα στο πλάνο και ένας καπιταλισμός ο οποίος ακολουθεί τα δικά του μονοπάτια, περνά τις φάσεις του και τις αντιφάσεις του, σε μια πραγματικότητα που πολύ σπάνια προσαρμόζεται στις δικές μας ανάγκες. Όλη αυτή η κούρσα μοιάζει με τον πόλεμο εξοπλισμών του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις, ή μάλλον περισσότερο με τον διαρκή πόλεμο των μικροβίων με την αντιβίωση – και μαντέψτε από ποια μεριά βρισκόμαστε.

Το στρατηγικό σχέδιο πέθανε - Ζήτω το στρατηγικό σχέδιο

Ως αποτέλεσμα της ήττας του στρατηγικού σχεδίου που λέει, εν συντομία, ότι η Ευρώπη μεταρρυθμίζεται και ότι οι κυρίαρχες δυνάμεις δεν θα επιμείνουν επ’ άπειρο στο λάθος δρόμο (guess what), έχουμε μπει σήμερα σε μια μακρά διαδικασία αναστοχασμού και ανασύνθεσης. Στην παρούσα φάση, ουδείς γνωρίζει το νέο στρατηγικό σχέδιο αλλά όλοι έχουμε από μια κουβέντα για να το ψηλαφίσουμε, και όλοι και όλες από μερικά σημεία για να βάλουμε στον διάλογο. Σε αυτόν ακριβώς τον διάλογο θα ήθελα να προσθέσω δύο οδηγούς που θεωρώ σημαντικό και χρήσιμο να τους έχουμε κατά νου.

Καταρχάς, ότι η δημοκρατία δεν είναι απλώς ένα πέπλο που θα πρέπει καλύπτει τις δράσεις και την οργάνωση μας, αλλά περισσότερο ένα δέντρο διαδικασιών από μόνη της. Δεν είναι δηλαδή ότι θα κάνουμε πάνω-κάτω τα ίδια πράγματα, απλώς με μεγαλύτερη δημοκρατία, αλλά ότι ακριβώς λόγω της λειτουργίας της δημοκρατίας θα ξεκλειδώσουμε τις δυνατότητές μας για να κάνουμε καινούργια πράγματα. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να γίνεται ξεκάθαρο ότι το να θέτουμε τους κοινωνικούς αγώνες σε μία δημοκρατική βάση δεν γίνεται απλώς για να πετύχουμε αθροίσματα δυνάμεων ή τη στοιχειώδη συνεννόηση μεταξύ των αγωνιστών, αλλά ότι αυτή η βάση είναι ο μόνος ουσιαστικός και αποτελεσματικός τρόπος για να διεξαχθεί ο Χ κοινωνικός αγώνας.

Και κατά δεύτερον, ότι είναι αναπόφευκτο πως κάποια στιγμή θα χρειαστεί να αποκτήσουμε γνώμη για τα πάντα, για όλα τα σημεία επαφής της ζωής του ανθρώπου με τον κόσμο γύρω του, είτε αυτό αφορά κάτι ειδικό όπως τα commons και τη συνεταιριστική παραγωγή, είτε κάτι πιο γενικό όπως η αντίληψη για τη θρησκεία, την οικογένεια, τη «συμμετοχή στα κοινά». Για να γίνει αυτό χρειάζεται μια τεράστια ανοιχτή πόρτα στην υπόλοιπη κοινωνία από την οποία θα μαθαίνουμε και θα ακούμε, η οποία αντίστοιχα δεν θα φοβάται να μιλήσει μαζί μας για το οτιδήποτε. Κατά κάποιον τρόπο, αυτό που περιγράφω προσομοιάζει με τη λειτουργία ενός άτυπου υπουργείου εξωτερικών το οποίο θα συλλέγει και θα αξιολογεί πληροφορίες για οτιδήποτε συμβαίνει «εκεί έξω» αλλά ταυτόχρονα θα αναλάβει να πρεσβεύει και να υπερασπίζεται τις ιδεολογίες και τις πρακτικές μας στη δημόσια σφαίρα.

Μία επαναστατική διαδικασία επιτρέπει στο αδύνατο να συμβεί, λαμβάνει ως αφετηρία το αδιανόητο και το μετατρέπει σε κάτι κατανοητό και πιθανό. Προσπαθώντας να αγγίξουμε κάτι που κανείς μας δεν γνωρίζει αλλά όλοι το φανταζόμαστε, ποιος ξέρει, μπορεί και να βρισκόμαστε ήδη μέσα σε αυτή.

Η φωτογραφία είναι της Asa Rodger.