Απόψεις

TINA MODOTTI: Όψεις Ελευθερίας και Υποταγής

31/12/2015

Πάνος Χριστοδούλου

Σα θέλω να θυμηθώ την Τίνα Μοντότι ,
Πρέπει να προσπαθήσω , σα να πρόκειται
Να αρπάξω μια χούφτα πάχνης
Εύθραυστη ,  σχεδόν διάφανη
Άραγε να τη γνώρισα ποτέ ή μήπως όχι ;
Πάμπλο Νερούδα

Η Τίνα Μοντότι ήταν φωτογράφος από το Μεξικό. Είχε πάθος για τη φωτογραφία. Μια φωτογραφία που για την εποχή της, ήταν απελευθερωμένη από στερεότυπα και ταμπού. Αποτύπωνε τη ζωή απλών ανθρώπων σε κάθε επίπεδο. Στην εργασία, στο σπίτι, στη σεξουαλική επαφή. Δε φοβήθηκε να αποτυπώσει από καθημερινές στιγμές έως γυμνά κορμιά.

Η Τίνα Μοντότι ήταν επαναστάτρια. Ενταγμένη στην κομμουνιστική υπόθεση, έδρασε με κίνδυνο της ζωής της στο Μεξικό, μετανάστευσε incognito στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου, μέχρι να καταλήξει στην Σοβιετική Ένωση. Υπηρέτησε  με το ίδιο πάθος το κομμουνιστικό κόμμα. Φοβήθηκε να αμφιβάλλει για τις προθέσεις του κόμματος, ακόμα κι όταν έβλεπε τα αποτελέσματα της πολιτικής του στον Ισπανικό εμφύλιο, στην λογοκρισία των καλλιτεχνών, στις δίκες των αντιφρονούντων. Είχε ανάγκη να πιστέψει.

Η Τίνα Μοντότι ήταν απελευθερωμένη γυναίκα. Ερωτεύθηκε με πάθος αλλά δε δέχτηκε να γίνει ιδιοκτησία κανενός. Δε φοβήθηκε, σε μια εποχή συντηρητική , να ζει τον έρωτα και το πάθος με διαφορετικούς συντρόφους. Δε φοβήθηκε να ζει την κάθε στιγμή και να απολαμβάνει τις αναμνήσεις της, μέχρι να δημιουργήσει τις καινούριες σκηνές της ζωής της.

Η Τίνα Μοντότι υπηρέτησε ως μέλος της Κόκκινης Βοήθειας σε περιοχές ανά την Ευρώπη. Υποτάχθηκε στις προσταγές του ΚΚΣΕ χωρίς αντίρρηση. Απορροφημένη από την ανάγκη της για τη δημιουργία ενός άλλου κόσμου , απορροφημένη από την ανάγκη της για την ύπαρξη αυτού του άλλου κόσμου στην ΕΣΣΔ ,δικαιολογούσε τις εκκαθαρίσεις , τους διωγμούς, υιοθετούσε τις κατηγορίες περί προδοσίας που αποδιδόταν σε διαφωνούντες , τροτσκιστές, αναρχικούς .

Η Τίνα Μοντότι τελικά εγκατέλειψε την φωτογραφία. Κατέστρεψε τη μηχανή της για να αφοσιωθεί από την κατασκοπία έως την αλληλεγγύη , όπου την χρειαζόταν το κόμμα. Το ίδιο πάθος την ανέδειξε σε σημαντικό στέλεχος με θεωρητικές επεξεργασίες και πλούσιο έργο. Χωρίς όμως καμιά αμφιβολία, την εποχή που τα σφυριά εκτός από αμόνια χτυπούσαν και κεφαλές αντιφρονούντων στο Μεξικό.

Γιατί την Τίνα Μοντότι ;
Επειδή Πάλεψε για δίκαιους σκοπούς κάτω από λάθος σημαίες… ( Ángel de la Calle )
Όντως η Τίνα Μοντότι θυσίασε τον εαυτό της ( κυριολεκτικά ) για την επανάσταση. Αδιαφόρησε για την υγεία της μέχρι το θάνατο της. Το δεύτερο, αν υποθέσουμε ότι ο πρώτος έγινε όταν κατέστρεψε  τη φωτογραφική της μηχανή. Η Τίνα Μοντότι , από επιλογή έζησε ελεύθερα και χωρίς φραγμούς στην προσωπική της ζωή , ενώ από ανάγκη , υποτάχθηκε στη γραφειοκρατία και το συμβιβασμό της αριστεράς της εποχής της. Πρωτοφανής αντίφαση και για τότε  και για σήμερα. Μια ελεύθερη άνθρωπος κάτω από μια ανελεύθερη  πολιτική ζώνη. Και γι αυτό την Τίνα Μοντότι…

Βιβλιογραφία :
1. Calle A. Taibo P.I., TINA MODOTTI , Από την τέχνη στην επανάσταση, εκδ ΚΨΜ , Αθήνα 2013
2. Hooks M. ,  Tina Modotti: photographer and revolutionary , εκδ. Pandora, San Francisco 1993
3. Constantine M. , Tina Modotti: a fragile life, εκδ. Chronicle Books, 1993
4. Alberts P. , Shadows, Fire, Snow ( The life of Tina Modotti ) , εκδ Clarkson Potter, New York 1999
5. Μοντότι , Τ. , Είλωτες του Μεξικού ( Δοκίμια για το αγροτικό κίνημα του Μεξικού ) , εκδ. Μοπρ-ΕΣΣΔ ,  Μόσχα 1932    
6. Lowe , S. , Tina Modotti: photographs, εκδ. Abrams , ΗΠΑ 1995
7. Noble A. , Tina Modotti Image, Texture, Photography, εκδ. University of New Mexico , USA 2000