Απόψεις

«Ποινικοποίηση» της Αλληλεγγύης: Νομιμοποιώντας την Κυβερνητική Διαχείριση του Προσφυγικού;

23/04/2016

Χάρης Καλαμπόκης

Στο άκουσμα της είδησης της έλευσης των προσφύγων, εκατοντάδες Έλληνες πολίτες έσπευσαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους αυτούς, που κατατρεγμένοι και περνώντας από σαράντα κύματα (κυριολεκτικά) έφτασαν στην Ελλάδα. Οι πολίτες αυτοί εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους στα πρωτόλεια στάδια αυτής της κατάστασης, και ακόμα και σήμερα συνεχίζουν να πράττουν τα μέγιστα δυνατά για να παρέχουν βοήθεια στους πρόσφυγες. Τα ΜΜΕ, οι κυβερνήσεις, και ο πνευματικός κόσμος κάθε χώρας, έκαναν λόγο για «ήρωες» και έδιναν συγχαρητήρια στον ελληνικό λαό για την αλληλεγγύη του. Τις τελευταίες μέρες όμως, στο εσωτερικό της χώρας, οι λέξεις «αλληλεγγύη» και «αλληλέγγυοι» δεν έχουν το αρχικό τους, ας το πούμε, ευχάριστο χρώμα.

Κυβερνητικά στελέχη, αντιπολίτευση και ΜΜΕ τάσσονται ενάντια στους αλληλέγγυους, διαστρεβλώνοντας τις πράξεις τους, και προωθώντας θεωρίες που τους θέλουν μη αξιόπιστους. Η κυβέρνηση περιορίζεται στο ότι οι «φερόμενοι ως αλληλέγγυοι» ξεσηκώνουν τους πρόσφυγες, μη σπρώχνοντας το προσφυγικό ζήτημα προς την σωστή κατεύθυνση, και η αντιπολίτευση καθώς και τα ΜΜΕ (υπάρχουν κι εξαιρέσεις) μιλούν ανοιχτά για μειοψηφικές ομάδες ατόμων ενταγμένων σε αριστερές οργανώσεις, και βαφτίζουν τους πάντες «αντιεξουσιαστές», μία λέξη που χρόνια έχουν πείσει τον ελληνικό λαό πως πρέπει να απεχθάνεται. Το δεύτερο σενάριο διαφέρει από αυτό της κυβέρνησης, αλλά δεν φαίνεται να γίνεται τίποτα από την πλευρά των κυβερνώντων ώστε να διαψευστεί.

Ξεκινώντας από τη θεωρία της κυβέρνησης, αναρωτιέται κανείς τι θα πει άραγε «ξεσηκωμός των προσφύγων». Ξεσηκώνει τους πρόσφυγες κάποιος που έρχεται σε επαφή μαζί τους, τους ενημερώνει για την κατάσταση που επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με το ζήτημά τους (βλέπε κλειστά σύνορα, υψωμένα τείχη κλπ), στέκεται στο πλευρό τους, και τους παροτρύνει να διεκδικήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους; Αν ναι, τότε το να μην ξεσηκώνουν οι αλληλέγγυοι τους πρόσφυγες τι θα σήμαινε; Να τους αφήνουν στην άγνοια σχετικά με τις ίδιες τους τις ζωές, και έρμαια της κάθε Ευρωπαϊκής απόφασης, και της κάθε πολιτικής που θα αποφασίζει η ελληνική κυβέρνηση να ακολουθεί; Κι όλα αυτά γιατί; Για να σπρώξουν το προσφυγικό προς την –κατά την κυβέρνηση- σωστή κατεύθυνση; Ποια είναι αυτή; Είναι στη σωστή κατεύθυνση η συμφωνία που υπεγράφη με την Τουρκία σχετικά με το προσφυγικό ζήτημα; Η συμφωνία που περιλαμβάνει την απέλαση ανθρώπων στην Τουρκία και την εγκατάστασή τους στις Τουρκικές φυλακές; Η συμφωνία που δεσμεύει τον Ερντογάν να μειώσει τις «παράτυπες μεταναστεύσεις» με κάθε μέσο; Ή μήπως βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση το να στεγάζονται οι πρόσφυγες σε σκηνές, δίχως θέρμανση, δίχως να καλύπτονται οι απαραίτητες υγειονομικές ανάγκες τους, και να κοιμούνται ανάμεσα σε φίδια όπως έτυχε να συμβεί στον «χώρο φιλοξενίας» στον Κατσικά Ιωαννίνων;

Όσον αφορά στη θεωρία της αντιπολίτευσης και των ΜΜΕ, στην αριστερά δεν απαγορεύεται να είσαι αλληλέγγυος στους πρόσφυγες. Οπότε ναι, σίγουρα θα βρει κανείς οργανωμένους ανθρώπους ανάμεσα στους αλληλέγγυους. Η αλληλεγγύη όμως δεν προϋποθέτει οργάνωση, όπως δεν προϋποθέτει οργάνωση και η αντίληψη της τήρησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι νησιώτες που βουτούσαν στα νερά για να σώσουν τους πρόσφυγες δεν είχαν κάρτες μέλους αριστερού κόμματος. Οι ηλικιωμένες κυρίες των οποίων η φωτογραφία έκανε τον γύρο του κόσμου, την ώρα που τάιζαν έναν μικρό πρόσφυγα, δεν ανήκουν στον αντιεξουσιαστικό χώρο. Και όσοι δίνουν καθημερινά από το υστέρημα τους για να βοηθήσουν στον εφοδιασμό των αγαθών που, μέσω των «κακών αλληλέγγυων», φτάνουν στα χέρια των προσφύγων, δεν φωνάζουν συνθήματα στους δρόμους. Φυσικά κανείς δεν διαφωνεί στο ότι όσον αφορά στους οργανωμένους αλληλέγγυους, μπορεί κανείς να βρει διαφορετικές ιδεολογίες, που κατά περίπτωση έχουν και διαφορετικά κίνητρα. Το να αντιλαμβάνεσαι όμως τον κόσμο αυτόν ως «δήθεν επαναστάτες», όπως ακούστηκε από το στόμα βουλευτή της ΝΔ, που θέλουν απλώς να εξυπηρετήσουν ιδιοτελή συμφέροντα για να ικανοποιήσουν τα οράματά τους για έναν κόσμο χωρίς σύνορα, είναι ακόμα ένα φθηνό προπαγανδιστικό κόλπο που αποσκοπεί στο να μειώσει το αίσθημα της αλληλεγγύης και να σπείρει τον σπόρο της καχυποψίας.

Είναι όμως άραγε αυτό ένα μεθοδευμένο σχέδιο που προέρχεται από την κυβέρνηση; Κανείς δεν μπορεί να ξέρει. Μπορούμε όμως να ξέρουμε με ποιον τρόπο ωφελείται η κυβέρνηση από την διάδοση αυτής της προπαγάνδας.

Σε ένα πρώτο βήμα, στην περίπτωση που οι αλληλέγγυοι που βρίσκονται σε ενεργό δράση περιθωριοποιηθούν, αυτομάτως περιορίζεται και η ανάδειξη της πραγματικής διάστασης του προσφυγικού ζητήματος. Ως μόνη πηγή πληροφόρησης απομένουν οι κυβερνητικές πηγές και τα ΜΜΕ (πάντα με εξαιρέσεις), που κάθε άλλο παρά αναδεικνύουν τα πραγματικά προβλήματα. Επιπροσθέτως παρουσιάζουν συγκεκριμένες πληροφορίες –Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για παράδειγμα- μέσω μιας οπτικής που δεν καλύπτει τα συμφέροντα των προσφύγων, αλλά εξυπηρετεί τις κυβερνητικές διαθέσεις.

Δεύτερο σημείο που μπορούμε να εντοπίσουμε, είναι ο περιορισμός της αντιπολίτευσης από τα αριστερά. Με το ΚΚΕ να εκφέρει τον μοναδικό αριστερό λόγο κοινοβουλευτικά (έναν λόγο βέβαια στον οποίον, εξαιτίας του φορέα, λίγοι δίνουν πια σημασία πέρα από τα μέλη του κόμματος), η όποια εναλλακτική πρόταση διαχείρισης του προσφυγικού ζητήματος θάβεται και οδηγείται στον κάλαθο των αχρήστων. Συνεπώς, η κυβέρνηση απολαμβάνει όχι μόνο την ιδέα της πραγμάτωσης της μοναδικής εφικτής πολιτικής, αλλά πιστώνεται και το μεγαλύτερο μερίδιο ευαισθησίας και ανθρωπισμού, τη στιγμή που η πλειοψηφία της αντιπολίτευσης καταφέρεται ενάντια στους πρόσφυγες. Το να οδηγείς τους πρόσφυγες σε σκηνές, θα είναι πάντα πολύ καλύτερο από το να βυθίζεις τις βάρκες τους, ακόμα κι αν εκφραστές της κυβερνητικής πολιτικής δηλώνουν πως «επίτηδες οι χώροι φιλοξενίας βρίσκονται σε άθλιες συνθήκες, για να μην θέλουν οι πρόσφυγες να μείνουν», ή ακόμα κι αν διατηρείς τον φράχτη στον Έβρο.

Φυσικά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η αλληλεγγύη που δαιμονοποιείται, δεν αφορά συνήθως στην αλληλεγγύη των ΜΚΟ. Όσο οι «κακοί αλληλέγγυοι» ξεσηκώνουν τους πρόσφυγες, οι ΜΚΟ απορροφώντας τα Ευρωπαϊκά κονδύλια και απολαμβάνοντας την απουσία οποιουδήποτε ελέγχου σχετικά με τη διαχείρισή τους, φροντίζουν για την έκφραση της «αλληλεγγύης προς την σωστή κατεύθυνση» και νομιμοποιούν την Ευρωπαική πολιτική. Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί πως η προσφορά συγκεκριμένων και μόνο ΜΚΟ δεν αμφισβητείται, αυτό όμως δεν διορθώνει τον θεσμοθετημένο χαρακτήρα των ΜΚΟ και τον τρόπο με τον οποίον κινούνται. Μάλιστα, για έναν πολίτη που θέλει να βοηθήσει, είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξεχωρίσει τις «λαμπρές» εξαιρέσεις των ΜΚΟ που πράγματι παράγουν έργο, από όλες εκείνες που απλώς έχουν βρει τρόπο τα μέλη τους να ξεπεράσουν αλώβητα την κρίση.

Τέλος, οδηγώντας τους αλληλέγγυους στο περιθώριο, η κυβέρνηση βάζει σιγαστήρα στις αλληλέγγυες δράσεις που μπορεί να επηρεάσουν την έκβαση του προσφυγικού ζητήματος. Η ζυγαριά της έκβασης αυτής, γέρνει προς τις κυβερνητικές επιλογές, και προσθέτει περισσότερες πιθανότητες σε μία παρτίδα πόκερ με τους δανειστές, με βασικό διαπραγματευτικό χαρτί την διαχείριση της «προσφυγικής κρίσης». Η κυβέρνηση ακολουθεί τις όποιες πολιτικές τις υποδείξουν, και αντ’ αυτού ζητάει ανταλλάγματα. Καλό deal.

Όσο η προπαγάνδα κατά των αλληλέγγυων προχωράει, οι πιθανότητες για τη λύση του προσφυγικού ζητήματος μειώνεται. Οι αλληλέγγυοι περιθωριοποιούνται, η βοήθεια στις δράσεις τους μειώνεται, τα ξενοφοβικά αισθήματα βρίσκουν χώρο να ανθίσουν, και η κυβέρνηση προχωράει ανεμπόδιστη στην πολιτική που η Ευρωπαϊκή Ένωση της υποδεικνύει. Με απλά λόγια, τα δικαιώματα των προσφύγων εξακολουθούν να καταπατώνται, και το φαινόμενο αυτό μπαίνει σε έναν τέτοιο δρόμο, ώστε η μοναδική πιθανότητα εξέλιξής του να αφορά στην κορύφωσή του.

Βέβαια όλα αυτά, έρχονται σαν αποτέλεσμα εφόσον βρει η προπαγάνδα τον στόχο της και μόνο τότε. Και χρέος όλων των αλληλέγγυων είναι να εμποδίσουν αυτή τη στόχευση. Και χρέος όλων των πολιτών είναι να κλείσουν τα αυτιά τους σε τέτοιου είδους χυδαίες προπαγάνδες. Σε έναν κόσμο που τα τείχη της μισαλλοδοξίας τείνουν να ντυθούν «κοινή λογική», η αλληλεγγύη μας δεν πρέπει να κρατάει άμυνα. Πρέπει να ρίξει τα τείχη. Και αυτό θα κάνει.

 

Aναδημοσίευση από ohnebinde.wordpress.com